افغانستان، انتخابات و چالشهای موجود
حسن رضا عظیمی
پدیده انتخابات در
افغانستان به نفس خود امری بدیهی و غیر قابل انکار می باشد که هم اگنون
و در این اوضاع بد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی، ملت و جامعه مدنی افغانستان به دیده شک
و تردید به آن می نگرند. به خصوص که هرروز به تاریخ مشخص شده انتخابات نزدیک
تر میشویم از یک سو آمادگی های سیاسی , صف بندی گروها وچهره های مطرح در کشور رونق
میابد و از سوی دگر باور افکار عمومی بر این است اگر انتخابات ریاست جمهوری
2014 افغانستان بطور شفاف ودموکراتیک بر گزار نگردد افغانستان به سوی بحران امنیتی
دوام دار ویا حتی بسوی جنگ های داخلی کشانده خواهد شد از اینرو ثبات سیاسی و امنیت
اجتماعی بستگی تنگآتنک به نحوه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2014 دارد. بنابراین و باتوجه به اوضاع بد
امنیتی کشور, و کم کاریهای "کمیسیون غیر مستقل انتخابات" مشکلات
وچالشهای متعدد قابل درک است که مختصرا به رشته تحریر در آورده شده است.
الف) با وجود اینکه افغانستان از عدم یک فرهنگ آزادی خواهی و مردم سالاری بشدت رنج می
برد و در مقابل ارزش های دموکراتیک رفتارها به صورت نمادین می باشد و جامعه هنوز
به عقلانیتی که منافع عمومی را بر منافع شخصی وقومی، تر جیح بدهد نرسیده است. موضع
گیری های قومی و قبیلوی معیار مهم در برخوردهای
سیاسی است. در حالیکه در جوامع مدرن و دموکراتیک این حرکت ها و برخورد های سلیقه ای (قومی و
قبیله ای) با گذشت زمان رو به فراموشی سپرده شده است و جوامع دموکراتیک خواستار آن
بوده اند که برای عبور از سد قومگرایی ومذهب گرایی باید آنرا با ملی بودن و واحد
بودن تبدیل کنند. و در عین زمان به آزادی عقاید و مذاهب در چار چوب معین قانونی مورد
احترام قرار بدهند. که از اینرو یکجا کردن این پدیده جامعه مدرن وارزشهای ان با
الگوهای جامعه سنتی و قبیلوی وقت و زمان بسیار طولانی را در بر می گیرد. با اینکه برخی
در افغانستان بر این باورند که برای بعضی گروه ها باید اولویت های سیاسی لحاظ گردد
, به خصوص برای بعهده گرفتن سمت ها در هرم قدرت با ید به بر خی ترتیب های
قومی , ملاحظه جدی صورت بیگرد اما باید توجه داشت که این باور کاذب سیاسی مخالف با
برابری حقوق شهروندی در عرصه های مختلف عملا جامعه را به شهروند درجه یک ، درجه
دوم و درجه سومی تقسیم می کند . در دوره انتخابات پیشین ریاست جمهوری، شورای ولایتی و پارلمانی دیده شد که
رای به کاندیدان در کشور بر اساس معیار های قومی و سمتی داده شد، شایسته سالاری و
لیاقت فردی افراد و همینطور سطح تحصیلات افراد هم هرگز در نظر گرفته نمیشد( این
روند هم اکنون هم در حال جریان میباشد). و همچنین با عرض تاسف باید گفت که تعصبات
قومی در کشور نیز به حدی جدی است که مانع
هر نوع انتخابات آزاد و دموکراتیک درعرصه انتخابات میگردد , تصمیم گیری های مردمی تحت
تاثر تصمیم گیری افراد با نفوذ کشور قرار می گیرد. در آزمون های انتخابات
قبلی دیدیم که هنوز زود است که یک فرد رای
دهنده در افغانستان توانائی تشخیص و انتخاب فرد مورد نظر خود را به صورت آزادانه و
بدون وابستگی های قومی و منطقه ای داشته باشد و همچنین رای" گیرندگان" نیز با تمام نیرو کوشش می کنند تا بازار کارزار
قومی، منطقه ای و مذهبی را همجنان گرم نگهداشته و برای خود یک پایگاه محکم قومی و
مذهبی دست وپا کنند .
ب) یکی از
مشکلات دیگری که در انتخابات بسیار محسوس است توزیع بیش از حد کارتهای رای دهی است
که به نظر میرسد دولت افغانستان در طول
سالهای گذشته نتوانسته به درستی آمار
دقیقی از نفوس کشور بدست بیاورد. و در چنین حالتی تعداد اراء بیشتر از روی حدس
وگمان است نه از روی معیار های مشخص که تضمین کننده حقوق شهروندی باشد , تضییع رای
یک شهروند در هر حالت به معنای نقض حقوق شهروندی است و دولت مکلف است که
ازحقوق شهروندان خود بدرستی حفاظت کند. در حالیکه نه تنها این تعهد حقوقی وقانونی
از سوی دولت افغانستان رعایت نمی گردد بلکه در عین زمان شیوه های رای گیری وجذب
رای ازسوی کاندیدان در ولایات مختلف از روی زور، ترس و یا تطمیع عوام فریبانه صورت
می گرد. در نتیجه "کمسیون غیر مستقل
انتخابات" باید که با داشتن معیارهای قانونی وقابل اجراء راه را برای یک
انتخابات آزاد، شفاف و مردمی فراهم کند.
ج) سومین چالش در انتخابات افغانستان عدم امنیت
سراسری درکشور در راستای یک انتخابات آزاد می باشد. همانطور که پیداست خروج نیروهای ائتلاف و همزمانی آن با برگذاری انتخابات ریاست جمهوری
افغانستان فرصت را برای نا امن کردن
توسط گروههای تروریستی را فراهم خواهد کرد. گروههای اسلامگرایان تند رو (طالبان) وسایر شبکه های
همسو تلاش خواهندکرد که از هر فرصت ممکن به نفع خود استفاده کرده تا فضای انتخابات
را ناامن سازند . نیروهای امنیتی افغانستان اعم از پلیس و اردو با ضعف های فراوانی که دارند در یک همچنین
آزمونی قرار خواهند گرفت، اگر چه نهادهای
امنیتی کشور خود را برای این محک آماده میسازند اما متاسفانه مانند دیگر سازمانهای
دولتی از فساد اداری و نبود نظم در بدنه
خود رنج میبرد. علاوه بر آن,خروج نیروهای ناتو ویا حد اقل آ غاز خروج ناتو در اوایل
2014 از افغانستان از نطر روانی دولت آغشته به فساد را سخت تحت فشار قرار می دهد.
د) از سویی دیگر تلاشهای شورای عالی صلح با صرف هزینه های بسیار زیاد مالی و غیر مالی که
در این چند سال پرداخت گردید نتوانست تا در برقراری صلح و حل مناقشات گروههای مخالف دولت با دولت افغانستان کار به جایی برساند که تا
قبل از شروع انتخابات و خروج نیروهای خارجی صلح نسبی در سراسر افغانستان پایدار
گردد.
بناء در پایان
باید گفت که هم مشکلات امنیتی به حال خود باقی است هم برنامه صلح به نتیجه مطلوب
خود نرسید و هم مردم سالاری واقعی و نسبی در این کشور بوجود نیامد. حال با همه
مشکلات و چالشهای پیش روی، افغانستان ما میرود تا انتخاباتی دیگر را در خود تجربه
کند انتخاباتی که همه، نه تنها جامعه افغانی بلکه کشورهای همسایه، منطقه و جهان
چشم به آن دوخته اند و هر کدام بدنیال این هستند تا بتوانند به نحوی خود را در این
کارزار مبارزاتی شریک بسازند.
علاوه بر
این چند مورد که مختصرا و اجمالا بررسی
گردید، افغانستان دارای هزاران مشکلاتی است که در چند کلمه و چند صفحه نمی گنجد
ولی نمونه بارز و مشهود آن در بالا ذکر گردید که تنها "نمونه ای از مشت در خروار" چالشهای
پیش روی انتخابات فعلی کشورمان است.
به امید اینکه شاهد
افغانستانی آزاد، آباد، مقتدر و به دور از هر گونه خشونت باشیم!
حسن رضا عظیمی
مسئول روابط عمومی شبکه نهادهای مدنی همسو
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر